Heeft jouw kat tandpijn?

Een kat heeft een scheurgebit. Dit betekent dat ze in het wild de prooi in stukken scheurt door er op te knagen. Door deze knaag- en scheurbewegingen van vlees, bot, veren en pels, worden de tanden van wilde katten geschuurd. Hierdoor blijven er weinig etensresten op de tanden hangen. Als je een kat al eens een prooi hebt zien eten, merk je dat ze op vrij grote stukken knaagt.

Natvoer, dat voornamelijk vloeibaar, gepureerd of in hele kleine stukjes is, kan de kat gewoon oplikken. Er komt zo goed als geen kauwen aan te pas. Brokjes daarentegen worden soms beperkt gekauwd maar gezien ze vrij klein zijn ten opzichte van wat de kat in het wild zou eten, zie je dat veel katten de brokjes volledig doorslikken. Ten onrechte worden brokjes als “beter” voor het gebit omschreven dan natvoer. Dit omdat er knabbelen aan te pas zou komen en dit kauwen het gebit zou reinigen. De meeste brokken bestaan echter uit een grote hoeveelheid koolhydraten, ondanks dat sommige katten hun brokken in stukjes knabbelen, blijven de restjes eveneens op de tanden hangen. Bij de beide voervarianten blijven er dus etensresten in de mond aanwezig. Deze etensresten zijn voeding voor bacteriën en vormen tandplak, waardoor zich allerhande klachten kunnen ontwikkelen.

De meest voorkomende tandaandoeningen bij katten zijn gingivitis ofwel zichtbare tandvleesontsteking, periodontitis of infectie van het zichtbare tandvlees, de wortels of soms zelfs het kaakbeen en tandresorptie, aantasting van de wortels waardoor deze afbrokkelen.

Bij zichtbare tandvleesontsteking zie je duidelijke symptomen zoals roodheid, zwelling, bloed en pijn ter hoogte van de tanden. Oorzaken van tandvleesontsteking zijn onder andere tandplak, FeLV (kattenleukemievirus), FIV (kattenaids), FCV (feline calicivirus) of systeemaandoeningen zoals diabetes of nierproblemen. Behandeling kan bestaan uit antibiotica, tandplakverwijdering en het aanpakken van onderliggende aandoeningen.

Als de tandvleesontsteking niet op tijd behandeld wordt, kan deze evolueren naar periodontitis. De infectie, tandplak en tandsteen groeit verder onder het tandvlees. Deze ontsteking tast onderliggende structuren van de tand- en het tandvlees aan. Het tandvlees trekt zich soms terug, je kan roodheid of zwelling waarnemen, soms komt de tandwortel zelfs bloot te liggen, de kat kan een stinkende adem krijgen en heeft pijn. De behandeling bestaat meestal uit een operatie waarbij alles gereinigd wordt en de dierenarts aangetaste tanden trekt, eventueel aangevuld met antibiotica en pijnstilling.

Bij tandresorptie zie je in het begin veel minder symptomen omdat het probleem onder het tandvlees begint. Deze aandoening is in het beginstadium enkel op te sporen door een RX te laten maken. Symptomen van verder gevorderde tandresorptie kunnen zijn: het scheefhouden van het hoofd, het afbreken van tanden, kwijlen tijdens het eten, het knabbelen aan één kant van de mond. Dit is een aandoening waarbij de kat veel pijn ervaart, waardoor dit invloed heeft op het gedrag in het algemeen: sneller geïrriteerd, zich meer terugtrekken, niet aangeraakt willen worden ter hoogte van het hoofdje, … Ook deze aandoening behandelt de dierenarts meestal operatief door het verwijderen van aangetaste tanden en door een adequate pijnbestrijding te geven.

Gezien het dieet van de meeste katten uit brokken en/of natvoer bestaat, is het aanpassen van dit dieet meestal geen optie. Rauwe voeding is over het algemeen gemalen en zorgt dus niet voor verbetering; tenzij je kiest voor de BARF-voeding die uit botten en stukken prooidier bestaat. Bij deze voeding is het belangrijk om je op voorhand goed te informeren gezien een ongebalanceerd dieet kan zorgen voor een tekort aan bepaalde voedingsstoffen. Je kan af en toe je kat een stuk rauw vlees geven zoals een kippennekje om de tanden te schuren. Zorg ervoor dat de botjes altijd rauw zijn, want gekookt bot geven aan een kat is gevaarlijk omwille van de versplintering van het bot. Onthoud dat niet alle katten staan te springen om onmiddellijk over te schakelen op een rauw alternatief. Sommige katten hebben een gewenningsperiode nodig bij aanpassing van voeding.

Brokken en snoepjes die specifiek ontwikkeld zijn voor tandhygiëne, bevatten bacteriedodende producten en zijn groter en harder waardoor de kat meer moet kauwen. Deze producten zijn de afweging waard indien jouw kat zware tandproblemen heeft. Echter bevatten deze brokken niet altijd de geschikte voedingsstoffen om je kat op lange termijn gezond te houden. Er zijn producten die je aan het water kan toevoegen. De vraag bij deze producten is, in het hoeverre raakt het water de bovenkant van de tanden (waar de tandplak zich vaak ophoopt) en in voldoende mate om goed te kunnen werken. En in hoeverre is het op lange termijn schadelijk voor het spijsverteringsstelsel om dit soort producten in te slikken?

Matatabi-hout of andere dental-speeltjes kunnen dan wel weer een optie zijn. Je mag hier echter geen wonderen van verwachten. Afhankelijk van de manier waarop de kat op het speeltje knaagt, kunnen de tanden voor een stukje geschuurd worden. Niet alle katten knagen op dit soort speeltjes dus dit zou je bij je eigen kat moeten uitproberen om te zien welk effect het heeft.

Wanneer je je kat iets nieuws wilt aanleren, is het belangrijk dit in hele kleine stapjes te doen. Beginnen met het wrijven met de handen of een zachte tandenborstel ter hoogte van de mondhoeken en wangen tijdens het aaien, kan al een goed begin zijn. Online vind je verschillende instructievideo’s om je kat of kitten dit gewoon te maken.

De best mogelijk optie om tandproblemen te voorkomen is het aanleren van tandenpoetsen. Dit kan door het gebruik van een gaasje of een minitandenborstel met eventueel geschikte kattentandpasta. Bij kattentandpasta staat soms op de verpakking vermeld dat deze niet ingeslikt mag worden, de vraag is dan opnieuw hoe gezond dit op lange termijn is, gezien je moeilijk kan zorgen dat je kat deze niet inslikt tijdens het poetsen.

_{Dit blogartikel kwam tot stand i.s.m. Femke Blokken, geboren cat lover en de bezielster van 'Maison du Chat'.}

^{Wil je meer weten over tandverzorging bij huisdieren? Lees onze andere blogs:}

• ^{Fluor is giftig voor je hond}
• ^{Tips voor een goede verzorging van het gebit bij honden}